Vergeving waar ik het nooit verwacht had
Vandaag is mijn moeder jarig. Ze wordt 81. Een mooie dag om over onze band na te denken.
Een paar maanden geleden had ik niet gedacht dat ik dit ooit zou zeggen, maar…
Ik heb haar vergeven.
Mijn moeder is geen slecht mens. Ze draagt zelf een heel diep trauma in zich: het trauma van zich niet gezien voelen. Om te kunnen overleven ontwikkelde ze – net als ieder kind dat zich niet gezien voelt – een overlevingsstrategie.
Langzaam ontdekte ze dat wanneer ze zich als slachtoffer gedroeg, ze wél aandacht kreeg van haar familie. Dat patroon werd uiteindelijk haar persoonlijkheid. Maar diep van binnen zit nog steeds die oude pijn, die enorme angst en onzekerheid. Mijn moeder heeft geen flauw idee wie ze werkelijk is, ook al is ze eigenlijk een lichte ziel met heel mooie gaven.
Een symbiose die mij onzichtbaar maakte
Toen ik klein was, was ik de invulling van haar hele leven.
Die symbiose zorgde ervoor dat ík geen contact had met wie ik was – ik ontwikkelde een ontwijkende persoonlijkheidsstructuur (AVPD) om te kunnen overleven. Niet alleen door mijn moeder; de dynamiek met mijn vader speelde hierin net zo’n belangrijke rol. Het is bijna nooit één ouder die je hele persoonlijkheid vormt.
Vijf maanden geleden ontdekte ik dat mijn moeder vrijwel alle kenmerken van verborgen narcisme laat zien: volledig in de slachtofferrol zitten, geen verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven, en onbewust jezelf als het middelpunt zien waardoor alles draait om jouw behoeften, niet die van je partner of kind.
Toen dat kwartje viel – én ik zag wat die dynamiek met mijn leven had gedaan – was ik furieus.
Mijn moeder had mijn hele leven mijn plek ingenomen. Ik voelde onbewust altijd dat ik er niet mocht zijn. Mijn behoeften deden er niet toe. Ik was niet belangrijk.
De raamfoto op mijn trouwdag: een symbolisch moment
Toen ik onlangs mijn foto’s aan het opruimen was, kwam ik een foto tegen van mijn trouwdag 20 jaar geleden. Ik kende deze foto wel, maar nu pas zag ik de symboliek erin.
Het was één van de weinige foto’s die ik per se in mijn bruidsreportage wilde hebben: een foto van mij terwijl ik uit het raam naar buiten keek – verlangend naar mijn toekomstige echtgenoot.
De fotograaf stemde vooraf toe, maar op de dag zelf besloot hij de foto vanuit een ander perspectief te maken. Ik durfde niets te zeggen, bang als ik was voor zijn reactie. De angst voor afwijzing was toen nog groot.
Toen ik een paar weken later alle foto’s kreeg, bleek dat een bekende wél de raamfoto van buitenaf had gemaakt. Alleen niet van mij – maar van mijn moeder.
Mijn teleurstelling was groot. Net die ene foto die ik zó graag had willen hebben… en niemand had hem gemaakt.
En onlangs zag ik pas hoezeer deze foto letterlijk laat zien wat ik mijn hele leven onbewust gevoeld heb: mijn moeder nam mijn plek in.
Wat me later pas opviel, is dat dit patroon zich bleef herhalen.
Niet alleen mijn moeder nam die plek in – ook later in mijn huwelijk gebeurde hetzelfde.
Op dezelfde trouwdag is er namelijk óók een foto van mijn ex-man die voor het raam staat.
Hij, in beeld. Ik, onzichtbaar.
Het was een ander moment, een ander raam, maar dezelfde symboliek.
Het liet me zien hoe hardnekkig zulke patronen zijn wanneer je als kind hebt geleerd dat jouw plek er niet toe doet.
Dat jij je moet aanpassen.
Dat jouw behoeften minder belangrijk zijn dan die van de ander.
Toen begreep ik: zolang ik mijn eigen plek niet inneem, blijft iemand anders hem vanzelf invullen.
Niet omdat zij slecht zijn, maar omdat ik mezelf niet liet zien.
Het begin van mijn zoektocht naar mezelf
De symbiose met mijn moeder heeft mijn leven gevormd, maar het was nooit het eindpunt.
Het was het begin.
Het begin van een lange zoektocht naar wie ik werkelijk ben – en juist omdat ik zo lang heb moeten zoeken, heb ik onderweg zó veel mogen ontdekken. Dingen die ik nu aan anderen mag doorgeven.
En daar voel ik me dankbaar voor.
Mijn moeder, haar excuses en echte verbinding
En mijn moeder?
Die heb ik vergeven.
Ze heeft haar excuses aangeboden voor de keer dat ze mij wegstuurde (zie mijn blog over Verborgen narcisme & intergenerationeel trauma).
Ze zei: “Ik snap zelf echt niet waarom ik zo stom deed; waarom zou ik mijn eigen kind wegsturen? Het was net alsof ik bevroren was.”
Ik legde haar uit dat ik met mijn opmerking – “Jij denkt ook alleen maar aan jezelf!” – precies op haar grootste rode knop duwde. De plek waar haar diepste pijn zit. Dan schiet je terug je oude patroon in. Vanuit trauma. Vanuit overleving. En daar kun je op dat moment niet zomaar uit, ook al is het niet je bedoeling.
Mijn moeder luisterde naar me.
Echt luisteren.
Met volle aandacht.
Ze begreep het.
En ik voelde compassie.
Ik weet dat mijn moeder nooit iets aan haar onderliggende trauma’s zal doen – maar het is goed zo.
Nog iets belangrijks over vergeving.
Vergeven doe je nooit alleen voor de ander. Vergeven is vooral een zachte, maar krachtige keuze voor jezelf.Het is de beweging van pijn naar mildheid. Van oud overlevingsgedrag naar nieuwe ruimte.
Wanneer je vergeeft, neem je niet iemand anders vrij van verantwoordelijkheid – je maakt vooral jezelf vrij. Vrij van een oude loyaliteit die je klein hield. Vrij van een patroon dat niet meer bij je past. Vrij om weer de regie over je eigen leven te pakken.Voor mij voelde vergeving als terugkeren naar mijn eigen basis, mijn eigen plek. En precies daar begint de echte heling – of beter gezegd: het loslaten van wat niet van jou is.
Een nieuwe vorm van contact
Ik zie mijn ouders nog maar af en toe. Iedere twee maanden een uurtje. Dan praten we over koetjes en kalfjes, en ik duw niet meer op rode knoppen.
Het is genoeg.
Het is zacht.
Het is veilig voor ons allemaal.
En vandaag…
Is mijn moeder jarig.
En voor het eerst in mijn leven voelt dat niet meer zwaar.
Het voelt als afronding, als mildheid.
Misschien zelfs als liefde.
🌈 Tot slot – een zachte uitnodiging
In de zoektocht naar wie je werkelijk bent, is bewustwording altijd de eerste stap.
Daarom deel ik mijn verhaal – op het podium, in mijn blogs en straks in mijn boek.
Voel je dat dit verhaal ook ergens jouw verhaal raakt?
Ben je op een punt in je leven waarop je jezelf wilt terugvinden, na jaren van aanpassen of onzichtbaar zijn?
Dan ben je heel welkom bij mijn lezing:
‘Ik was een kameleon. Ik viel pas op toen ik omviel.’
En onthoud:
Je hoeft geen trouwfoto’s te laten maken om te ontdekken dat iemand anders jouw plek inneemt.
Je mag jouw plek vandaag al innemen – in jouw tempo, op jouw voorwaarden.